Artikkelen er over ett år gammel, informasjonen kan være utdatert.
- Det er viktig at behovet for tenester vert møtt for denne gruppa av pasientar. Alternativet vil vere større helseutfordringar og auka samfunnsøkonomiske kostnader over tid, seier helsedirektør Bjørn Guldvog.
Samdata inneheld statistikkar og styringsinformasjon for helsetenesta og gir oversyn over kva tenesta gjer, og kva det kostar. Samdata måler effektivitet og er eit viktig verktøy for sentrale helsestyresmakter og helseføretaka.
Fleire pasientar i psykisk helsevern
Rapporten viser ein auke i talet på pasientar i psykisk helsevern. Størst er veksten for barn og unge med 7 600 fleire pasientar (tilsvarande 14,5 prosent) i 2021 enn i 2019. Blant dei nye pasientane i tenestene for barn og unge, er det flest jenter og størst er veksten i aldersgruppa 13-15 år. Det er vekst i både poliklinikkane og i form av innleggingar som ø-hjelp.
Det er viktig å få betre innsikt i kva som ligg bak auken i talet på pasientar slik at barn og unge får den hjelpa dei treng, i poliklinikk eller ved innleggingar. Rapporten viser òg fleire polikliniske kontaktar per pasient, og noko kortare opphaldstider for direkte hjelp med døgnopphald. - Det kan verke som helsetenesta har møtt auka pågang med meir behandling i poliklinikkane, og dessutan fleire og noko kortare døgnopphald. Vi er òg bekymra over framleis press på tenestene og for lang ventetid, seier Guldvog.
Færre i døgnbehandling
Når det gjeld den somatiske spesialisthelsetenesta viser samdatarapporten at det er færre pasientar i døgnbehandling og fleire i poliklinikk, ein trend som starta før pandemien.
Færre pasientar i døgnbehandling kjem av lågare planlagt aktivitet som følgje av utsette og avlyste operasjonar på grunn av pandemien. Nedgangen i planlagt døgnbehandling var på 17 prosent i 2021 samanlikna med 2019. Tal på direkte hjelp er likevel på omtrent same nivå som i 2019.
- Helsetenesta har framleis ei utfordring med å ta inn etterslepet som oppstod under pandemien, seier Guldvog.
Sterk kostnadsvekst for spesialisthelsetenesta under pandemien
Rapporten viser òg ein realvekst på rundt tre prosent i kostnadene til spesialisthelsetenester kvart av åra 2020 og 2021 under pandemien – mot om lag 0,5 til 1 prosent årleg dei føregåande åra. Kostnadene til spesialisthelsetenester var 167,2 milliardar kroner i 2021. Korrigert for prisvekst auka kostnadene reelt sett med 5,7 milliardar kroner, tilsvarande 3,4 prosent frå 2020.
Pasientgrupper med særleg behov for samhandling mellom sjukehus og kommune
Utskrivningsklare pasientar er pasientar som har behov for kommunale tenester i etterkant av sjukehusopphaldet. Dette er ofte eldre og pasientar med samansette lidingar. Frå 2019 til 2021 er det eit stabilt tilfang av opphaldsdøgn i sjukehus etter at pasientane har fått status som utskrivingsklare. Kor lenge pasientar ligg på sjukehus etter at dei har fått status som utskrivingsklare har store regionale variasjonar.
Det er lite variasjon mellom regionane i tilfanget av pasientar med alvorleg psykiske lidingar, men bruken av helsetenester varierer mellom regionar og mellom helsefellesskap. Samstundes varierer det kor mange pasientar som får døgnbehandling og talet på polikliniske kontaktar per pasient.
Helsedirektoratet har òg publisert ein ny rapport om rehabilitering i spesialisthelsetenesta.
